پاورپوینت بررسی معماری قاجار و بنای شمس العماره

پاورپوینت بررسی معماری قاجار و بنای شمس العماره

تاریخ ایجاد 04/11/2015 12:00:00 ق.ظ    تعدادبرگ: 16   قیمت: 1500 تومان   حجم فایل: 456 kb	تعدادمشاهده  14
به نام خدا تزئینات دوره قاجار :   - کاشی کاری هفت رنگ و لعابهای رنگارنگ - نمای داخلی گچبری و کاشیکاری - استفاده از آرایه های چوبی در تزئینات - شیشه های رنگی - نقاشی های لندن کاری - استفاده ازآجر تزئینی قالبی و تراش مخصوص دوره قاجار - استفاده از تزئینات آئینه کاری - استفاده از کاشی منقوش و نقش دار ( منقوش اساطیری کهن و درباری ) - استفاده از قواره آجر تراش در تزئینات مکانهای مذهبی رسمی بندی وکاربندی     رنگ مسلط به بنا در دوره قاجار:                                                     -  رنگ زرد و نارنجی که گوشه ای از معماری قاجار را شکل میدهد.     معماری قاجار و بنای شمس العماره  هنر ایرانی در زمان قاجار به واسطه ارتباط این دوره با غرب پیشرفت چشم گیری داشته و هنرمندان زیادی در این دوران به اروپا و کشورهای غربی سفر می کنند. به خاطر همین به نوعی قاجاریه را سرآغاز مدرنیته در ایران می دانند. روند این پیشرفت در زمان ناصرالدین شاه سریع تر می شود و هنر ایرانی گام های بلندی در زمان این شاه قاجار بر می دارد .آن چه که از شکل شمس العماره می توان تشخیص داد این است که معماری آن کمی از معماری اسلامی فاصله گرفته و تا حدودی از معماری غربی تاثیر پذیرفته. و البته این به جا هم بوده زیرا در زمان ناصرالدین شاه این تاثیرپذیری وجود داشته است. اما در این میان نکته جالب توجه این است که معمار ایرانی دانش اروپایی ها را نداشته است، و این دانش را خودش به وجود می آورد که چگونه می تواند ساختمان به این مرتفعی به وجود بیاورد آن هم با توجه به مصالحی که ما در ایران داشتیم و این که چگونه می توان با مصالح سنتی مان پنج طبقه ساختمان را روی هم بنا کنند. اما این کار را یک معمار ایرانی انجام داد به نام «محمد کاشی»، و به هیچ وجه از مهندس و معمار اروپایی استفاده نشد. آن زمان، زمانی بود که تازه فلز وارد ایران شده بود و بنا بر گفته های دیگران شمس العماره اولین بنایی بود که در آن از فلز استفاده شده است.     تاریخچه آینه کاری معماران ایرانی همواره به شیوه های گوناگون و متناسب با مصالح  و مکان که مایه اصلی آن خاک است به آمود برون بنا پرداخته و شاهکارهایی در حد جهانی پدید آوردند. آجر و کاشی دو نمونه برجسته از این گروه مصالح است و بناهای تاریخی پر شکوهی بر جای مانده در سراسر محدوده ایران کنونی و ایران بزرگ گذشته و سرزمینهای تأثیر پذیرفته ازفرهنگ ایران ، گواهی گویا بر این امر که آنان در کار خود هنرمندانی بی همتا بوده اند، هر چند نام و نشان شمار اندکی از آنها بر جاست . این هنرمندان از در آمیختن خاک و آب و به یاری رنگ و قلم و آتش و مدد ذوق اندیشه، شاهکارهایی بر پا داشته اند که پس از گذشت سدهای پی درپی همچنان شکوهمند و پر جلال پا بر جایند . آنان همان گونه که در آمود برون نما مهارتی کم مانند داشتند ، در آراستن درون بنا نیز چیره دستی شگفت انگیزاز خود نشان داده اند . دیوارنگاره ها و گچبریهای که بر دیوارها وطاقها و قوس ایوانها(نیم کاره) در بناها بر جای مانده هر بیننده صاحب ذوق و زیبا پسندی را نه تنها مجذوب زیبایی بنا می کند که به ستایش از توان والای هنرمندان سازنده ان  برمی انگیزد . آینه کاری را باید واپسین ابتکار هنرمندان ایرانی در این گروه هنر های زیبا دانست  که ایرانیان در معماری داخلی و تزیین درون بنا به کار گرفته اند . اجرا کنندگان این شاخه از هنر که به دقت ،ظرافت و حوصله بسیار در کار نیازمند است از زمان پیدایش تا کنون همواره هنرمندان ایرانی بوده و هستند. آینه کاری با ایجاد اشکال و طرح های تزینی منظم و بیشتر هندسی از قطعات کوچک و بزرگ آینه در سطوح داخلی بنا فضایی درخشان پر تلألو پدید می آورد که حاصل آن باز تاب پی در پی نور در قطعات بی شمار آینه و ایجاد فضایی پر نور دل انگیز و رویایی است . مدارک تاریخی نشان میدهد که تزیین بنا با آینه برای نخستین بار در شهر قزوین پایتخت شاه طهما سب   صفوی و در دیوان خانه ای که او به سال  ۹۶۵ ق. به پایان رساند اغاز شده است .       تاریخچه گچبری گچبُری یکی از پدیده ها و هنرهای ارزنده، بخصوص در عصر ساسانی و دارای اُلگوهای کاملتر و پیشرفته تر از سایر هنرها و بیان کننده ی تاریخ هنرِ عهد ساسانی است . به گواهیِ آرایه های گچی که هِیئت آلمانی، در ویرانه های مَدائن ( تیسفون ) کشف کرده اند و اکنون در بخش موزه های بِرلین نگهداری می شود و همچنین به گواهی نقش های گچی ای که در نزدیکی وَرامین بدست آمده و اکنون در موزه ی پِنسیلوانیایِ آمریکا نگهداری میشود ، ایرانیان از روزگار ساسانی از گچ، برای نقش های تزئینی استفاده می کرده اند. گچ به سبب گیرایی و انعطاف پذیری در استحکام بخشیِ ساختار بَنا و در تزئینات معماری دوره ی اسلامی کاربرد ویژه دارد. پیشینه ی هنر گچبُری در ایران، به ۲۵۰۰ سال پیش از این و قبل از ساخت آجُر می رسد . ایرانیان اقسام عملیات گچبُری را ابداع، تجربه و تکمیل کرده اند و یک سِلسله شاهکار در سبک های متوالی پدید آورده اند ، که در جای دیگر همتایشان را نمی توان یافت . اغلب، گچبری را خوار شمرده اند . چون تصوّرمی شده که این وسیله در دست طراح، مقاومتی ندارد و به او امکان می دهد بدون احساس مسئولیت یا برنامه ریزی سنجیده، اَشکال نوظهورِ بی بهایی را پدید آورد . اجرای واقعی نقش های گچبُری که مُستلزِم مهارت حکّاکی است، فوق العاده دشوار نیست ولی طراحی آن مشکل است. مزیّت گچبُری ایرانی در وَهله ی اول، طراحی آن است . یک طرح واقعاً بزرگ، همیشه کار بسامان خیال انگیز نُبوغ است. به طور کلی گچکاری و استفاده از گچ در ایران، سابقه ای طولانی دارد در عصر هَخامنشی و اَشکانی هم بطور ساده و گاه بصورت ترکیبی و تلفیقی از این هنر استفاده شده است، اما در دوران ساسانی، تِکنیک و روش های خاصّی به همراه نقوش و موتیف های مختلف حیوانی وگیاهی و انسانی و نیز در فُرم های هندسی، به کار گرفته شده و در مجموع از به کارگیری روش ها و تَلفیق عناصر و موتیف ها در روی گچبری ها ، مناظر جالب توجهی عرضه گردید که موجب تحوّلاتی در دیگر هنرهای عَهد ساسانی و بعدها هنرهای دوران اولیّه ی اسلام در ایران و خارج از مرزهای کشور باستانی ایران شد .     اولین کاخ اروپایی ایران   شمس‌العماره نه تنها اولین کاخ بلند تهران قدیم است، بلکه اولین کاخ سلطنتی ایران است که به سبک اروپایی ساخته شده. کاخی که اگرچه شباهت زیادی به عالی قاپوی اصفهان دارد اما با تحولاتی که در ساختار ظاهری آن در نظر گرفته شده، به یک بنای ایرانی – اروپایی تبدیل شده است. این عمارت از نظر ارتفاع و تقسیم بندی طبقاتش، شباهت زیادی به بناهای غربی دارد‌ اما تزیین و آرایش داخلی و خارجی آن ردپایی از هنر ایرانی و سنتی را نشان می دهد. هرچند که همین هنر سنتی هم دچار تغییرات فرنگی شده و کاشی های بیرونی بنا با گل و بته های فرنگی شان، نقاشی ایرانی- اسلامی را با موج نوی نقاشی رئال اروپایی پیوند داده اند. در این کاشی کاری‌ها بیش‌تر از رنگ‌های زرد و سیاه استفاده شده که یکی از مشخصه های اصلی تحول هنر کاشیکاری ایرانی- اسلامی به شمار می رود.      طرح و نقشه اولیه شمس العماره از معیر الممالک (نظام الدوله) و معماری آن کار استاد علی محمد کاشی بوده است‌ اگر سری به این بنا بزنید می توانید تالار آینه، ستون‌های بلند مرمرین و دو برج و یک مهتابی را ببینید که زیباترین بخش های عمارت به حساب می آیند. اما جاذبه های شمس العماره به همین جا ختم نمی شود. این عمارت با نفیس ترین اثاثیه زمان پر شده است و ساعت بزرگی هم در بالای آن به چشم می خورد که صدای زنگ آن در بیشتر نقاط تهران قدیم شنیده می‌شد اما این روزها این ساعت از کار افتاده است.      شمس العماره که به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد ظاهری و تعداد طبقاتش، اولین ساختمان بلند آن دوران به حساب می آید، به حدی برای ناصرالدین شاه قاجار اهمیت داشت که دستور داد هر قدر لازم است خرج بنای این ساختمان کنند. در نتیجه در آن زمان، مبلغی بیشتر از 40 هزار تومان برای این برج زیبا هزینه شد تا نمای بیرونی اش با کاشی های بته فرنگی و دیوارهایش با نقش های منحصر به فرد    .و غیرتکراری پوشیده شوند     معماری دوران زندیه با معماری دوره قاجاریه خیلی بهم نزدیک اند طوری که در دوران قاجار تخت مرمر را که می سازند، «آقا محمدخان» دستور می دهد به شیراز بروند و قصر وکیل را ویران کنند و تمام اجزا و تزیینات آن را به آن جا بیاورند و نصب کنند. ستون ها و درهای خاتمی که در تخت مرمر می بینید مربوط به همان دوران است. در زمان قاجار ما آینه کاری های زیادی می بینیم که در زمان زندیه خیلی کمتر استفاده می شده است. کاشی کاری را که ابتدا در هر دو دوران داشتیم ولی نوع آن فرقی می کرده است. مثلا در زمان قاجار رنگ «زرد» رنگ شاخص کاشی های آن دوره بوده است. یعنی شما با دیدن رنگ زرد در کاشی می فهمید که این کاشی قاجاری است. در حالی که رنگ شاخص کاشی در دوره زندیه‌ «صورتی» است. ولی از لحاظ ظرافت کاشی ها در دوره قاجار، طراحی آنها کمی ضعیف تر می شود. البته مواردی را داریم که خیلی خوب هم کاشی کاری شده اند، مثل مسجد «سپه سالار» که کاشی کاری قاجاری با کیفیت و ظریفی دارد. کاشی کاری هفت رنگ شمس العماره خیلی کیفیت عالی ندارد.    ولی حجاری های دوره قاجار بسیار عالی بود و حجارهای قابلی داشتند. البته از قبل هم حجاری در ایران بود، و کسانی بودند که این کار را می کردند، اما در دوره قاجار، به خصوص ناصرالدین شاه هنرمندان بسیار خوبی در بخش حجاری وجود داشتند و خیلی ظریف و عالی کار می کردند. برگزیدۀ ماخذ  دایرهالمعارف بزرگ اسلامی ،آینه کاری سایت میراث فرهنگی             سایت فرهنگی هنری صبا   کلمات کلیدی مرتبط: به نام خدا ,تزئینات دوره قاجار : ,  ,- کاشی کاری هفت رنگ و لعابهای رنگارنگ ,- نمای داخلی گچبری و کاشیکاری ,- استفاده از آرایه های چوبی در تزئینات ,- شیشه های رنگی ,- نقاشی های لندن کاری ,- استفاده ازآجر تزئینی قالبی و تراش مخصوص دوره قاجار ,- استفاده از تزئینات آئینه کاری ,- استفاده از کاشی منقوش و,