پاورپوینت بررسی مرمت و احیا بافت تاریخی خیابان تربیت تبریز
مشخصات عمومی شهر تبریز
سابقه تاریخی شهر تبریز
موقعیت جغرافیایی
زلزله های تبریز
نام تبریز
بافت تاریخی
آسیب شناسی و طرح رفع آسیب
بخش تاریخی تبریز مانند بسیاری از شهرهای مرکزی کشور از بافتی درونگرا و
پیوسته تشکیل شده و شبکه ارتباطات آن به سبب خصوصیات تاریخی، اجتماعی و
محیطی، دارای شکل ارگانیک و غیرهندسی بود. معابر اصلی که در مواردی از
دروازه‌ای تا دروازة دیگر امتداد یافته بودند. عریض و معابر فرعی و
بن‌بست‌ها کم‌عرض ساخته شده بودند. از حصارهای تبریز در دورة صفویه و پیش
از آن اطلاعات چندانی در دست نیست، اما احداث حصار شهر در سال 1194 ق.
به نجفقلی‌خان بیگلربیگی نسبت داده شده است. هشت دروازه پیرامون این حصار
ساخته شد که نام آنها عبارت بود از: درب اعلی یادوچی، درب اسلامبول، درب
گجیل یا گجل، باب مهادمهین، درب نوبر، درب باغمیشه، درب سرخاب و درب
خیابان. گویا بعدها تعداد این دروازه‌ها افزایش یافت. علاوه بر بازار که
مهمترین محور و راه شهری به شمار می‌رفت، چند محور مهم دیگر شهری نیز در
امتداد جاده‌های مهم و اصلی شهر وجود داشت، از جمله محوری عبوری ـ تجاری که
امتداد آن به دروازه خیابان منتهی می‌شد.
مسجد جهانشاه یا کبود در کنار این راه و در فاصله اندکی از دروازه مزبور
ساخته شده بود. در کنار این جاده و در حد فاصل مسجد کبود و دروازة خیابان،
بازاری متشکل از تعدادی دکان و کاروانسرا پدید آمده بود که آثار و
نشانه‌های آن بر جای مانده است. محور دیگر، جاده‌ای بود که به دروازة
باغمیشه ختم می‌شد. در بخشی از امتداد این محور، به ویژه در درون محدودة
محصور شهر، بازاری شکل گرفته بود که به سبب همجواری با مجموعة حرمخانه، به
بازار حرمخانه مشهور شده است. بخش‌هایی از امتداد این بازار هنوز وجود
دارد. در کنار مجموعة حرمخانه، فضاهای حکومتی گوناگونی از جمله جبه‌خانه،
میدان
توپخانه و سایر فضاهای وابسته به آنها وجود داشت. در محوطه‌ای بیرون حصار
که بین دروازة باغمیشه و دروازه خیابان بود، چند فضای نظامی و شهری مانند
میدان مشق و میدان قیصریه احداث شده بود. راسته‌های اصلی بازار تبریز که
یکی از آنها تا * یا مسجد علیشاه امتداد می‌یافت، از مهمترین راههای شهری
به شمار می‌آیند.
معبری نیز از دروازه گجیل یا گجل آغاز می‌شد و در دو مسیر، نخست به سوی
بازار و سپس به سوی دروازه استامبول امتداد می‌یافت. راههای دیگر هم وجود
دارد که از دروازه‌ها منشعب می‌شد و از جنبة ارزش‌های کارکردی ـ فضایی، در
شمار راههای مهم شهری به شمار می‌آمدند و از طریق راههای فرعی با سایر
فضاهای شهری و نیز با بسیاری از فضاهای معماری ارتباط می‌یافت. یکی از
خصوصیات جالب توجه در بافت تاریخی تبریز، تعداد گورستان‌های آن است. به نظر
می‌رسد نه‌تنها در هر مرحله یک گورستان وجود داشت بلکه بر اساس نقشة
دارالسلطنة تبریز موخ سال 1297 ق. برخی از محله‌های شهر بیش از یک گورستان
داشته‌اند. بسیاری از این گورستان‌ها در محل تقاطع چند راه یا در کنار یک
راه مهم قرار داشته و در نزدیکی بعضی از آنها یک مسجد ساخته بودند. میدان
را می‌توان از جمله فضاهای مهم شهری به شمار آورد که همواره انواعی از آن
در بافت‌های تاریخی هر شهر بخش عمده‌ای از فعالیت‌های ارتباطی و شهری را در
درون خود جای داده است.
و.....
