پاورپوینت بررسی ارگ علیشاه در میدان شهرداری تبریز
بخشی از مطلب
بنای تاریخی ارگ علیشاه در نزدیکی میدان شهرداری تبریز استان آذربایجان
شرقی، جای گرفته است. این مجموعه تاریخی در برگیرنده مدرسه، مسجد و خانقاه
است که در زمان تاج الدین علیشاه جیلانی از امرای گورکانیان در قرن هشتم
هجری ساخته شده.
ارگ تبریز یا ارگ علیشاه و مجموعه آن در زمان ساختش، شاخص ترین بنای شهر
تبریز بوده که به نوشته جهانگردان تاریخی، تنها بنای شهر تبریز بوده که از
دور دست دیده می شده است. در ساخت این بنا ساروج و مصالح ساختمانی بادوام
به کار رفته. زلزله ویرانگر تبریز در قرن دهم که شهر تبریز را با همه
بناهای تاریخی اش ویران کرد، بخش اعظم این مجموعه را نیز فرو ریخت. با این
حال بخشی از دیوارهای بلند این مجموعه بر جای ماند تا یادگار پایداری در
برابر این پدیده طبیعی مهیب باشد، گرچه شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این
زلزله پدیدار شد.
در زمان مشروطیت و قیام مردم تبریز، این بنای تاریخی باز هم سنگر مبارزان
مشروطه خواه و نیروهای ستارخان و باقرخان قرار گرفت و در برابر شلیک
توپخانه محمدعلی شاه قاجار ایستاد. یادگار مبارزه آزادی خواهان با استبداد
در جای گلوله های توپ بر دیوارهای ارگ هنوز پا برجاست. پس از انقلاب، از
محوطه تاریخی ارگ علیشاه مصلای تبریز استفاده شد. به سبب کاربری جدید این
محوطه، محدودیت های ویژه ای برای رفت و آمد و بازدید از این مجموعه برقرار
شد که دسترسی گردشکران را به این مجموعه در سال های گذشته با محدودیت مواجه
کرده است. این بنای 700 ساله که یادگار آسیب های طبیعی و تاریخی دوران
گذشته را بر چهره دارد، اکنون در میان انبوه داربست ها و میله های فلزی
چهره خود را پوشانده است.
سبک معماری این بنا به شیوه آذری و معمار آن استاد فلکی تبریزی ذکر شده.
این ارگ یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور است. این ارگ در مرکز شهر
تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و امروزه
فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می گیرد و مصلای
بزرگ تبریز در این مکان احداث شده است.
در محوطه ارگ، آثار تاریخی ارزشمندی همچون "مدرسه نجات" که به عنوان یکی از
نخستین مدارس ایران به شمار می رفت و نیز "سالن تئاتر شیر و خورشید" قرار
داشت که پس از شروع برنامه تخریب و تبدیل ارگ تبریز به مصلای بزگ تبریز از
سال 1360 و در زمان امامت جمعه آیت الله ملکوتی، بخش اعظمی از ارگ توسط
جهاد سازندگی با بولدوزر و مواد منفجره تخریب شد. ارگ تبریز و محوطه
باستانی آن در 15 دی 1310 خورشیدی با شماره 170 در فهرست آثار ملی ایران به
ثبت رسید.
