فهرست مطالب :
تاریخچه
سامان دهی مسجد جامع فهرج:
توصیف بنا
موقعیت جغرافیایی:
بررسی ازدیدگاه معماری
محراب
پلان – برش
ورودی مسجد
طرحهای به کاررفته
ازلحاظ قدمت
ازنظر معماری
مصالح
اهمیت و ایستایی قوس ها
طاق ها
فرق طاق و قوس
طاق آهنگ یا طاق گهواره ای:
معماری طاق
مناره
راه پله مناره
نورگیری مناره
حصار شهر
پرسپکتیو مسجد
تاریخچه
مسجد جامع فهرج به عنوان کهنترین مسجد باقی مانده در ایران زمین در زمان سعید بن عثمان در سال ۴۵ ه.ق بنا گردید.
نقشه این مسجد و قرارگرفتن محراب آن در محور عرضی و تزیینات بکار رفته در آن،حاکی از آن است که این بنا در صدر اسلام بنا گردیده است.
این بنا کاملا به سبک وسیاق معماری عصر ساسانی بنا گردیده ونقشه اصلی آن
بسیارساده می باشد و در واقع تقلیدی از طرح و شکل مسجد النبی است.
سامان دهی مسجد جامع فهرج:
مسجد جامع فهرج اولین بار توسط زنده یاد استاد محمدکریم پیرنیا در سال ١٣۴٩ به جامعه علمی ایران معرفی شد .
توصیف بنا
مسجد جامع فهرج در روستایی به همین نام در جنوب شرقی و ۲۲کیلومتری شهریزد
قرار دارد. این بنا در بخش قدیمی روستا و در سمت جنوب شرقی فضای مربع شکل
کوچکی که به "حسینیه" معروف می باشد، قرار گرفته است.
طرح کلی مسجد از یک شبستان و رواقی به دور یک حیاط مرکزی تشکیل شده است عمق این شبستان دو دهانه وعمق رواق آن یک دهانه میباشد.
محراب که بر سمت قبله تا کید می کند از جمله ویژگی های معماری مساجد ایرانی در این دوران است.
یکی از اصیل ترین ساختمان های شیوۀ خراسانی، مسجد جامع فهرج است.
بررسی ازدیدگاه معماری
شبستان مسجد واجد ستون های مستطیل شکلی است که در هرگوشه آنها، ستونک های توکار گرد تزئینی دیده می شود.
محراب اصلی شبستان، نخست، فرورفتگی راست گوشه ای بوده است که بعد هامحراب کاهگلی در درون آن کنده اند.
محراب گچی مسجد درانتهای دهانه میانی شبستان، بر روی دیوار قبله قرار دارد و عرضش۲/۳۲متر و ارتفاعش ۲۴۳/متر میباشد.
پوشش صفه ها، شکل بسیار ساده و ابتدایی نیم گنبد است......
