مقدمه:
شهر قرطبه
قرطبه (کوردوبا-کوردوا-کورذووا) در جنوب اسپانیا در اندلس می باشد بنای این شهر از ایبریان است و در عهد رومیها رونق یافت.
تا سال 756م تحت حکومت حکامی بود که خلفای اموی منصوب می کردند.در سال
138ه.ق مقر خلافت امویان اسپانیا بود و شکوه و جلال بسیار یافت.
تأسیس مسجد
بنای مسجد به سال 92ه.ق باز می گردد. زمانی که شهر قرطبه پایگاه خلافت بنی امیه بود.
عبدالرحمان اول بخش کلیای متعلق به رومیان آنجا را از آنها خریداری کرد و در آنجا مسجد را ساخت.
در سال 170 ه.ق عبدالرحمان دستوربازسازی مسجد جامع را به شکل جدیدی داد که پس از آن مساحت مسجد به 4875 متر مربع بالغ گردید.
این مسجد در قدیم مسجد جامع الحضره (مسجد جامع خلیفه)نام داشت اماامروزه به
کلیسایی به نام جامع الکاتدرائیه یا کلیسای جامع نام گرفت.
بازسازی مسجد:
1- در سال 139 ه.ق توسط امیر هشام بن عبدالرحمان.
2- در سال 176ه.ق امیر عبدالرحمان بن حاکم که گنبد آن را بازسازی کرد.
3- در سال 207 ه.ق توسط امیر محمد بن عبد الرحمان.
4- در سال 340 ه.ق توسط امیر عبدالرحمان ناصر.
5- در سال 335 ه.ق توسط امیر هشام بن حکم.
جزئیات مسجد
مسجد از جمله مساجد شبستانی است که یک بخش در مرکز و دقیقاً در مقابل محراب عریض تر و مرتف تر از سایر بخش ها را دارا بوده است.
مسجد یک مستطیل 190*140 متری است که یک سوم آن را حیاطی با درختان پرتغال
پر کرده است . سه جانب آن را رواق فراگرفته و جانب چهارم یک تالار با هفده
شبستان روی شانزده طاقگان قرار دارد.
رواق :
دارای چهار رواق است که یکی در محور محراب جنوبی صحن قرار دارد و در هر یک
از ضلع های شرقی و غربی نیز یک در ورودی قرار دارد. ضمن آنکه ورودی چهارم
در وسط جبهه غربی نمازخانه قرار داشت که بزرگترین آنها رواق میانی است که
به محراب مسجد منتهی می شود.
مسجد دارای 1093 ستون است.
در زمان عبدالرحمان اول از ستون هایی که در ساختمان های رومیان بود برای
ساخت این مسجد استفاده کرد ولی به دلیل کوتاه بودن ستون ها معماران اسلامی
دو طاق کمانی بر بالای هم ساختند.
قوس های پایینی به شکل نعل اسبی اند و قوس هی بالایی ستبرتر و نیم دایره اند.
این ستون ها متشکل از سنگ های زرد رنگی است که به صورت یکی در میان در کنار
آجرهای قرمز قرار گرفته اند و طاقها را خط دار جلوه گر ساخته اند.
محراب:
از جمله بخش های متمایز کننده مسجد محراب آن است.
تاریخ ساخت آن به سال 350 ه.ق در زمان الحاکم بر می گردد.بالای این محراب
هفت طاق دارد که بر ستونهایی استوار گشته است.تزئینات محراب در انتهای
جنوبی ساختمان به فرمان حکم دوم بود.
هنرمندان محراب و فرورفتگی های آن و طاقهای کمانی را با روپوشی از گچ و
مرمر سفید و نقشهای گل و بته آراستند و از ستونهای آن زر و طلای خالص
سرازیر بود.
