پنجره‌ها از نظر صرفه‌جویی انرژی نقش حساسی دارند، چرا که حدود 30% از کل
تلفات حرارتی ساختمان از پنجره‌ها صورت می‌گیرد، به همین دلیل پنجره‌هایی
که در جای خوبی نصب نشده‌اند یا خوب محافظت نمی‌شوند، می‌توانند هزینه سوخت
را بسیار بالا ببرند.
اگر تصمیم دارید ساخت ساختمان جدیدی را شروع کنید، با یک مشاور آشنا به
اصول صرفه‌جویی تماس بگیرید، اما اگر می‌خواهید ساختمان موجود خود را
بهینه‌سازی کنید و از هزینه‌های خود بکاهید، این راهنما می‌تواند راهنمای
خوبی برای شما باشد.
جلوگیری از تلفات حرارتی پنجره‌ها
یک پنجره با شیشه تک جداره تقریباً 10 برابر یک دیوار عایقکاری شده هم
اندازه خود تلفات حرارتی دارد. چنین پنجره‌ای سه مشکل عمده ایجاد میکند:
بالا بودن تلفات حرارت، فراهم نشدن آسایش ساکنین، بخار گرفتن پنجره‌ها.
برای کاستن از مشکلات ناشی از پنجره‌ها، میتوان از راههای مختلف یک لایه
هوای ساکن بین محیط داخل و خارج ایجاد کرد، با انجام این کار تلفات حرارتی
پنجره به نصف کاهش می‌یابد. برای ایجاد این لایه هوا راههای مختلفی وجود
دارد.
دو جداره کردن
دو جداره کردن شیشه هر پنجره‌ای باعث بالا رفتن کارآیی آن می‌شود، بویژه پنجره‌هایی که پرده‌ای روی آنها نصب نشده است.
پنجره دو جداره، دارای دو شیشه می‌باشد که بین آنها یک فضای کاملاً درزبندی
شده قرار گرفته است. این فاصله معمولاً بین 6 تا 20 میلیمتر است.
اگر اینفاصله هوایی 15 میلیمتر انتخاب شود، بهترین کارآیی بدست می‌آید. دو
جداره کردن پنجره با وجود اینکه اتلاف حرارت را کاهش می‌دهد، جلوی ورود نور
و گرمای خورشید را نمی‌گیرد. بنابراین در فصول گرم سال برای کاهش ورود
گرما به داخل ساختمان باید جلوی تابش مستقیم خورشید به پنجره را گرفت.
در کنار اینها، دو جداره کرده پنجره‌ها باعث کم شدن ورود سر و صدا به داخل
ساختمان می‌شود و نیز بخارگیری پنجره‌ها در فصول سرد سال کاهش می‌یابد.
برای دو جداره کردن پنجره یک جداره موجود میتوان یک لایه دیگر از شیشه یا
اکریلیک شفاف دیگر روی آن نصب کرد و فضای بین آنها را کاملاً درزبندی کرد.
در این فضا باید مقداری ماده جاذب رطوبت قرار داد تا رطوبت این فضا را
کاملاً بگیرد.
پرکردن با گاز
در برخی از پنجره‌های دو جداره، فضای میانی را با گازهایی مانند آرگون و کریپتون پر میکنند تا کارایی آنها حدود 10% افزایش یابد.
عایق‌های ویژه پنجره
این عایقها را که به شکل برچسبهای شفاف ساخته می‌شوند به راحتی میتوان بر
روی شیشه پنجره‌ها چسباند و بخشی از خواص پنجره‌های دو جداره را در آنها به
وجود آورد. این برچسبها باعث می‌شوند ورود گرما دار تابستان تا 80% کاهش
یابد. علاوه بر این انواع کم تابش این محصولات (Low-E) قادرند تلفات حرارتی
و زمستانی را نیز تا 30% کاهش دهند.
این عایقها از نظر قیمت با پنجره‌های دو جداره قابل رقابت هستند. بویژه در
ساختمانهای موجود که تعویض پنجره‌ها با پنجره‌های دوجداره هزینه زیادی به
همراه خواهد داشت.
پوششهای شفاف
راه دیگر برای بالا بردن کارآیی پنجره‌های موجود، نصب ورقه‌های پلاستیکی
شفاف بر روی پنجره‌ها است. این ورقه‌های شفاف را میتوان توسط چسبهای
دوطرفه طوری به شیشه چسباند که چند میلیمتر با آن فاصله داشته باشند.
کار ساده‌تری که میتوان انجام داد این است که در چند هفته از سال که هوا
خیلی سرد است بر روی پنجره‌ها نایلون کشید و دور تا دور آن را با چسب نواری
پهن چسباند. با این کار در درجه اول شرایط آسایش بالاتری برای ساکنین
ایجاد می‌شود و در کنار آن در مصرف سوخت نیز صرفه‌جویی می‌شود.
پرده‌ها
نصب پرده‌های کاملاً چین‌دار که پنجره را کاملاً بپوشاند می‌تواند جلوی
اتلاف حرارت را به مقدار زیادی بگیرد. این پرده‌ها در فلصل تابستان نیز
جلوی تابش خورشید را می‌گیرند و به خنک نگه داشتن داخل ساختمان کمک شایانی
می‌کنندف بویژه اگر آستر براق داشته باشند.
به اندازه بودن و نصب صحیح پرده بسیار مهم است. پرده باید طوری باشد که هوا
نتواند پشت آن آزادانه حرکت کند. برای این کار میتوان فاصله ریل پرده تا
دیوار را با چیزی مانند تخته پرکرد یا گیره‌ها را طوری به پرده زد که خود
پرده تا دیوار تا ادامه پیدا کند. همچنین میتوان پایین پرده را با
وسیله‌ای بر روی دیوار ثابت کرد.
انجام کارهای زیر اثر کاهنده ناچیزی بر روی تلفات حرارتی در زمستان دارند یا اصلا بیفایده هستند:
نصب پرده کرکره: چون هوا از بین پره‌ها به راحتی حرکت میکند و حرارت را جابجا می‌نماید.
استفاده از شیشه‌های چند لایه یا ضخیم: انجام این کار جلوی ورود سر و صدا را می‌گیرد ولی تاثیر بسیار کمی بر روی میزان اتلاف دارد.
استفاده از شیشه‌های بازتابنده یا تیره: این شیشه‌ها تاثیر محدودی دارند و باعث کم شدن نور و حرارت خورشید در همه مواقع سال می‌شوند.
حصیرها و پرده‌های پارسیانا
حصیر را میتوان در طرف داخل پنجره نصب کرد. حصیرها باید کاملاً به هم
چسبیده باشند تا بتوانند یک فضای درزبندی شده بوجود آورند و بیشترین کارایی
را داشته باشند.
نصب پرده‌های پارسیانا نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف سوخت داشته
باشد. این پرده‌ها از صفحات آلومینیومی که بین آنها با مواد عایق پر شده
است، تشکیل شده‌اند.
سایبان برای تابستان
در تابستان جلوگیری از ورود گرمای خورشید از هر کاری مناسبتر است. برای این
کار نصب سایبان در طرف بیرون خیلی بهتر از نصب پرده در داخل ساختمان است.
هر چند استفاده از هر دوی آنها بالاترین بازده را دارد. روش نصب سایبان به
جهت قرارگیری پنجره بستگی دارد.
نصب سایبان در پنجره‌های رو به جنوب
وجود سایبان برای پنجره‌های رو به جنوب در فصل تابستان لازم است اما باید
توجه داشت که این سایبان در فصل زمستان جلوی ورود حرارت خورشید را به داخل
ساختمان نگیرد. برای این کار راههای مختلفی وجود دارد.
نصب سایبان قابل تنظیم
برای کاهش ورود نور خورشید میتوان در سمت بیرون پنجره حصیر یا پرده پارسیانا نصب کرد.
باین روش میتوان در تابستان بیشترین سایه ممکن را ایجاد نمود و در فصل
زمستان نیز با جمع کردن یا بالا کشیدن این سایبانها ورود گرمای خورشید را
امکان‌پذیر ساخت.
نصب حصیر یا صفحات کدر در بالای پنجره
این صفحات ارزان قیمت را میتوان تابستانها نصب کرد و با شروع فصل سرد آنها را جمع کرد.
نصب سایبان با ابعاد محاسبه شده
اندازه سایبان و ارتفاع آن بالای پنجره را میتوان طوری تعیین کرد که جلوی
آفتاب بلند تابستان را بگیرد ولی در زمستان آفتاب بتواند بدون برخورد با
سایبان وارد خانه شود.
نصب سایبان نرده‌ای
میتوان قطعات چوب را به طور موازی بر روی دو یا چند محور نصب کرد. فاصله این قطعات نباید بیش از یک سوم پهنای آنها باشد.
نصب سایبان با پره‌های ثابت یا متحرک
زاویه و فاصله این پره‌ها را میتوان طوری تعیین کرد که جلوی آفتاب تابستان را بگیرد ولی مانع آفتاب زمستان نشود.
کاشت درختانی که برگشان در زمستان می‌ریزد
با این کار میتوان جلوی تابش آفتاب را به داخل خانه را گرفت در زمستان هم
با ریختن برگ این درختان مانعی بر سر راه ورود نور خورشید به ساختمان وجود
نخواهد داشت. باید توجه داشت که کاشت درختان همیشه سبز مفید نیست زیرا در
زمستان مانع از رسیدن گرمای خورشید می‌شوند پس امکان کاشت آنها در نزدیک
خانه وجود ندارد.
استفاده از ایوانهای خیلی عمیق توصیه نمی‌شود
زیرا با وجود مناسب بودن برای تابستان در زمستان، به دلیل جلوگیری از ورود گرمای خورشید مشکل‌ساز می‌شود.
نصب سایبان بر روی پنجره‌های شرقی و غربی
پنجره‌های شرقی و غربی هنگام تابستان باید به طور کامل از آفتاب طلوع و
غروب حفاظت شوند. بر این کار بهترین راه استفاده از حصیر یا دیگر چیزهایی
است که پنجره را به طور کامل بپوشانند. استفاده از سایبانهای متحرک این
امکان را فراهم می‌سازد که در زمستان یا در روزهایی که هوا زیاد گرم نیست
از این پنجره‌ها استفاده شود.
همچنین میتوان با کاشت درخت در جلوی پنجره‌های شرقی و غربی جلوی تابش آفتاب را به آنها گرفت.
در پنجره‌های شرقی و غربی با استفاده از شیشه‌های رنگی یا رفلکس میتوان
میزان ورود گرمای خورشید به داخل ساختمان را کم کرد. این شیشه‌ها انواع
مختلف و کارآیی‌های گوناگونی دارند ولی به طور کلی هر قدر تیره‌تر باشند
برای این کار مناسب‌ترند.
حفاظت از پنجره‌های سقفی و نورگیرها
پنجره‌هی سقفی و نورگیرها در تامین روشنایی ساختمان نقش بسیار مهمی دارند.
اما وجود آنها می‌تواند مشکلات زیادی از نظر گرمایی ایجاد کند. برای
پیشگیری یا حل این مشکلات اقدامات مختلفی را میتوان انجام داد.
دو جداره کردن شیشه‌ها راهی است برای کاهش اتلاف حرارتی در زمستان اما باز هم اتلاف حرارتی آنها تا 10 برابر یک سقف ایزوله شده است.
برای کاهش اثر نورگیرها میتوان آنها را با یک صفحه شفاف یا شیشه اضافی از محیط خانه جدا کرد.
برای کاهش اثرات منفی نورگیرها در تابستان میتوان روی آن سایبان نصب کرد یا پره‌هایی با زاویه قابل تنظیم روی آنها قرار داد.
نکاتی برای صرفه‌جویی در انرژی
در زمستان
در روزهای آفتابی زمستان، پرده و تمام پوششهای دیگر پنجره‌های جنوبی را کنار بزنید تا آفتاب بتواند به درون بتابد.
در روزهای ابری به کمک پرده‌ها و دیگر وسایلی که نصب کرده‌اید، جلوی اتلاف حرارت از پنجره‌ها را بگیرید.
در تابستان
تمام پنجره‌ها را از طلوع تا غروب خورشید از تابش حفظ کنید. این کار را به کمک سایبانها، پرده‌ها تا ... انجام دهید.
تمام درها و پنجره‌ها را ببندید.
اگر احساس کردید درون خانه از بیرون گرمتر است. پنجره‌ها را باز کنید تا خانه خنک شود.
هنگام شب به کمک هواکش یا ایجاد کوران، هوای بیرون را در داخل ساختمان به
جریان بیاندازید و هنگام صبح با گرم شدن هوا پنجره‌ها را ببندید. با این
کار، خانه شما برای مدت بیشتری خنک باقی می‌ماند.
ساخت یک ساختمان جدید مطابق با مقررات
برای ساخت یک ساختمان جدید باید از یک مشاور آشنا به اصول صرفه‌جویی انرژی
کمک بگیرید. تمام ساختمانهایی که در کشور ساخته می‌شوند باید مقررات ملی
ساختمان در آنها رعایت شده باشد. مبحث نوزدهم از این مقررات که از تیرماه
سال 1380 رعایت آن الزامیست، در ارتباط با مصرف انرژی می‌باشد و براساس آن
ضریب انتقال حرارت کلی هیچ ساختمانی نباید از حد استانداردی بالاتر باشد.
این ضریب به طور مستقیم با میزان تلفات حرارتی ساختمان در ارتباط است. با
رعایت مقررات مبحث نوزدهم در خانه جدید خود، قبض گاز شما سالانه تا 16 هزار
تومان کمتر می‌شود و با این کار هر سال دست کم حدود 32 هزار تومان به
اقتصاد ملی کمک خواهید کرد. همچنین با این صرفه‌جویی، سالانه 40 هزار تومان
از هزینه‌های زیست محیطی خواهید کاست.
شیشه های دو جداره
حدود 40 درصد از اتلاف انرژی ساختمان از طریق پنجره‌ها صورت می‌گیرد.
پنجره‌های دو جداره دارای دو شیشه هستند که بین آنها یک فضای کاملاً درزبندی شده قرار دارد.
دو جداره کرده شیشه‌ها باعث بالا رفتن کارایی آن و جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان می‌شود.
اکنون با توجه به اینکه یکی از مهمترین عوامل اتلاف انرژی حرارتی در
ساختمان، عبور گرما از شیشه‌های یک جداره و نشت هوای گرم خانه از طریق
درزهای پنجره‌هاست، دو جداره کردن شیشه‌ها باعث بالا رفتن کارایی آن و
جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان می‌شود.
یکی از دلایل اتلاف حرارتی، استفاده از قابهای نامناسب در پنجره‌ها
می‌باشد، به همین دلیل کاربرد قابهای استاندارد از درجه اهمیت بالایی
برخوردار است. بنابراین برای کاهش تبادل حرارتی از طریق قاب پنجره، استفاده
از قاب استاندارد پی وی سی و آلومینیوم ترمال بریک که ضریب هدایت حرارتی
بسیار پایینی دارند بسیار موثر است.
مزایای استفاده از پنجره‌های دو جداره و قابهای پی وی سی و ترمال بریک
با استفاده از این قابها میتوان تا 20 درصد از اتلاف حرارتی در ساختمانها را کاهش داد.
قابهای پنجره پی‌وی‌سی علاوه بر کاهش اتلاف حرارتی به عنوان عایق‌های صوتی نیز عملکرد موثری دارند.
قابهای ترمال برک مجهز به یراق آلات مناسب بوده که از اتلاف حرارت ناشی از نصب یراق‌آلات نامناسب جلوگیری میکند.
کسب آسایش حرارتی و ایجاد محیطی آرام در ساختمان از مزایای قابهای استاندارد و شیشه‌های دو جداره است.
استفاده از پنجره‌های دو جداره با قابهای استاندارد مصرف انرژی در ساختمان را تا 20% کاهش می‌دهد.
