-آجرواژه
ایست بابلی که به خشت ها یی می گفتندکه احـکام یا فرامـین دولتی بروی آن
نوشتـه می شــد (حک میگردید) و بوسیله پختن این خشت ها نوشته هـا را بروی
آن پایدارمی کردند .
-مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته
است؛ گمان می‌رود انسان های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق های
خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه‌های کنار خود میگردید پی به
خواص و روش تهیه آجر برده باشند
– آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از
باستان شنــاســان به ده هزار سال پیش می رسـد.در ایران بقایای کره های
سفال پزی و آجــر پـزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم
پیش از میلاد میرسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولیـد و مصرف آجر
در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است
.
فن استفاده از آجر ازآسیای غربی بـه سوی غرب مصر و سپس به روم و به سـمت
شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به اســتفاده از
آجـر کردند .ولـی پس از مدتی ازرونق افتاده و رواج مجدد از سده ۱۲میلادی
بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد .
لیست مطالب قرارگرفته درداخل این پاورپوینت:
تعریف آجر
تاریخچه استفاده از آجر
ساختمان های قدیمی آجری ایران
خواص آجر
موادتشکیل دهنده آجر
مراحل پخت آجر
آجر های فشاری
آجر ختائی
آجـر قزاقی
طبقـه بندی آجـر از لحاظ رنگ
آجر ابلق
آجر رسی
تصاویری از هره نمودن خشت های خام
کوره های آجر پزی ابتدایی
تقسیم بندی کوره های آجرپزی
کوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت (تنوره ای)
کوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده (هوفمان)
کوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده (تونلی )
استاندارد آجرسنتی در ایران
ترک در سطح آجـر
تصاویری از تقسیم بندی گوناگون آجر (آجر سه قدی ، کلوک ، نیمه ، کلاغ پر و..)
منابع
نمونه ای ازمطالب قرارگرفته درداخل این پاورپوینت:
پیدایش ساختمان های آجری در ایران را می توان از ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد در
بنای چغازنبیل دانست .علاوه بر اســکلت سازی این بنـای آجری در سرداب های
این معبد وجود آجر در دیوار سازی و طاق های ســهمی که به عرض ۴ متر و
ارتفاع نزدیک به ســه متــر و هشتـاد سانتیمترو درعمق ده متر کاربرد داشته
که تا به امروز به یادگارمانده است .مجموعه بنای تاریخی طاق کسری تلفیقی از
آجر، خشت وسنگ بوده است . این بنا در غرب ایران قدیم می باشدآرامگاه شاه
اسماعیل سامانی در گنبد کاووس،مسجد اصفهان،همچنین پلها و سد های قدیمیمانند
پل دختر، سد کبــار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند که باآجر ساخته
شداند .
آجربا وجود گذشت قرون متمادی هنوزمدرن است. یک ساختمان
آجری جزئی از طبیعت است و هــمآوایی آن را نه تنـها به هـم
نـمی زند بـلکه رنگ و فرم بدیعی نیز به آن می بخشد و با این
وجود هیچ گاه کهنه نبوده و نیست و همراه با زمان پیش می
رود. به هر حال یک ساختمان آجری همانند یک فرش دستباف،
ترکیب بدیعی از سلیقه های بی انتهای معماران هنرمند است.
خواص آجر باعث شده است که به عنوان مصالح پرکننده دیوار
و سقف از جمله پـرمصرف تـرین مصالـح باشد. زیبایی آجـر و
الگوی حاصل از آجر چینی باعث شده است که به صورت نمـا
در داخـل و خـارج بنا مورد استفاده قرار گیرد و هویت خاصی
به ساختمان ببخشد .
آجـر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خـام و دگرگونی
آن بر اثر گرما به دست می آیدآجر را می‌توان به روش های مختلف
طبقه بندی نمود. مانند طبقه بندی از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و ….
مراحل پخت آجر :
1 ـ تهیه خاک رس 2 ـ بعمل آوردن خاک 3 ـ ساختن گل 4 ـ قالب گیری یا خشت زنی 5 – آجر پزی
آجرهای فشاری: دلیل نامگذاری این نوع آجـر اینست که در
ابتدای تولید این نوع آجر خشت آن با دست زده می‌شد و با
فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل
مخصوص پر می‌گـردیـد. این نـوع آجـر برای کلیه کــارهـای
ساختمـانی مانند گـری چینی، طاق ضـربی، دیوارهای حمال
و تیغه چینی منـاسب است.ابـعاد آجرفشاری ۵×۱۰×۲۰ و
یا ۵٫۵×۱۱×۲۲ سانتیمترمی باشد.
در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به
ابعاد ۵×۲۵×۲۵ سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی
در ابعاد ۴۰×۴0×۵ سانتی متر استفاده می شده است .
انواع دیگر آجـر در گذشته آجـر قزاقی می باشد که پیش از
جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن
۵×۱۰×۲۰ بوده است .
طبقـه بندی آجـر از لحاظ رنگ : در صورت استـفاده از آجـر در
نماچینی رنگ آجر اهمیت پیدا می‌کند. برای استفاده در نماچینی
آجرهایی به رنگ های زرد کمرنگ که به آن آجر سفید می‌گویند
و زرد پررنگ که به آن آجـر بهی می‌گویند و همچنین آجـرهایی
به رنگ قرمز روشن یا قرمز سیر در بازار وجود دارند.
در حدود سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ یک نوع آجر ابلق به رنگ های
قرمز و زرد بنام آجر بهمنی به بازار عرضه می‌شدکه بوسیله کوره
آجرپزی به همین نام تهیه میگردید. علت رنگی بودن این آجـرها
مربوط به طریقه چیدن آجـر در کـوره و نحـوه آتـش دادن به آن و
کنترل سطــوحی که با آتش در تــماس مستقیم می‌باشـد است و یا
مربوط به اکسید فلــزاتی است که در مواد اولیــه آجـر موجود می
باشد. مانند اکسیدهای مختلف آهن ..
آجر رسی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی که به وسیله بشر تولید شده است گل حاصل
از خاک رس که منشا تهیــه آجـر است به راحتی شکــل دلخواه را به خــود می گـیرد و
محصولی همگن به دست می‌دهد.از این رو می توان با قالب زدن گل و حرارت دادن آن
مصالحی سخـت ، دارای مشخصات فیـزیکی، مـکانیکی و شیـمیایی یکسان، متناسب با
کاربرد، منطبق با فیزیک بــدن انسان، با فرآینــد تولیـد ساده، سریع و حمل ونقل آسان
تولید کرد .
کوره های آجر پزی ابتدایی:
کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل میشده که در آن لایه
های هیزم وخشت متناوبا روی هم چیده میشده است. پس از خشک شدن خشت ها را در
کوره می چینندطرز چیـدن آنها طـوری است که بین آنها فاصله وجود دارد
تاگازهای داغ و شعله بتواند از لای آنها عبور کند .
کوره های آجرپزی
کوره های آجرپزی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ـ کوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش ثابت (تنوره ای )
2 ـ کوره آجرپزی با آجر ثابت و آتش رونده (هوفمان )
3 ـ کوره آجرپزی با آتش ثابت و آجر رونده (تونلی )
