بررسی معماری فرانک گهری
فرانک اون گهری در ۲۸ فوریه ۱۹۲۹ در تورنتو کانادا متولد شد. نام مذهبی اش
ابراهیم بود و محض خنده او را ماهی ( (fish صدا می کردند. بلافاصله پس از
جنگ دوم جهانی کانادا را ترک کرد و با خانواده اش در لوس آنجلس اقامت گزید،
آن هم نه در یک خانه ی ویلایی واقع در حومه سرسبز شهر که در مرکز شهری با
تراکم جمعیت بالا و خطرناک.
در کالیفرنیا نام خانوادگی اش را از گلدبرگ تغییر داد و تا اندازه ای با
محیط سینمایی درخشان هالیوود آشنا گردید. در سال ۱۹۵۲ در سن ۲۳ سالگی همچون
اردکی بیرون از آب است. در این هنگام خانم آنیتاسنایدر با درآمدی معمولی
برای تامین مخارج زندگی مستقل خویش با او آشنا گردید و ازدواج کرد و در
یافتن مسیری برای زیستن با فروتنی به کمک وی شتافت. بدین طریق گهری توفیق
یافت که در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی ثبت نام نماید. او در ابتدا هنر را
انتخاب نمود سپس با تغییر رشته تحصیلی در سال ۱۹۵۴ در معماری فارغ التحصیل
شد. کمی بعد، حین خدمت سربازی در جورجیا پروژه هایی را مطابق الگوهای معمار
معروف به نام رایت طرح کرد و آثار کوچکی را با استفاده از باقی مانده
ابزار ساده ای که طی دوران نوجوانی اش در مصالح فروشی پدر بزرگش می فروخت
به مرحله اجرا رسانید. اینک همکاری با ویکتور گروئن را آزموده بود کسی که
با ورود به لوس آنجلس مشی خبرگانی از وین را چون شیندلر و نیترا تعقیب می
کرد
در شروع سالهای ۷۰ با استفاده از کارتن فشرده مبل ساخت. عملی که در آن
هنگام فقط می توانست بر حضور بستر درونی آزادی برای تجزیه طرحی رادیکال
دلالت نماید.مدتی کوتاه در موسسه معماری کالیفرنیا جنوبی SCI تدریس نمود
جایی که در پراکندگی شهر منطقه ای لوس آنجلس دارای نیروی پیش برنده خواهد
شد اما نقش استادی اش جنبه فرعی و موقتی دارد و قریحه های گفتاری او مسحور
کننده نیستند.
با وجود جا افتادگی دفتر کارش که تعداد همکارانش به ۲۰ می رسد ” زندگی
خصوصی اش چندان خوب نیست ” و میلتون و کس لر هنرمند روان کاو شخصیتی که
گهری را مجذوب خویش ساخته احتمالا یاری اش می کند مفهوم چگونگی مبارزه
زندگی در سطحی بالاتر را دریابد. در سال ۱۹۷۶ در پی ده سال جدایی از آنیتا
با برتا ایزابل ( Bertha Isabel ) ازدواج می کند و در سال ۱۹۷۸ اجرای خانه
ای را که برای زندگی جدید تدارک دیده اند به پایان می رساند.
خاطره اش زنده شد. شایستگی خانه مزبور در بازگشت به گذشته بیش از یک قرن
پیش است. فراخوانی خانه سرخ که جوانی به نام وب ( Webb ) برای ویلیام از
ارزشهای افزایی در کارهای دستی و بعد به قراری ارتباط با صنعت و به کارکرد
گرایی باوهاوس ره خواهد یافت. در خانه برشمرده که در ناحیه ویلایی حومه شهر
قرار دارد برای نخستین بار و به طور ریشه ای با جدا سازی میان اشراف و
مردم و فاصله فرهنگ امتیازمند و عام و تقسیم بندی طبقات فرهیخته تحصیل کرده
و معمولی مبارزه می شود.
طراح به یک پی ریزی دوباره می نگرد. یک ” پایه صفر ” که از نظر نیرو و شدت
قابل مقایسه است با لویی کان ( Louis Kahn ) در سی سال پیش در رم.هر دو گر
چه گر چه در شرایطی کاملا متفاوت به سر می برند در آستانه پنجاه سالگی از
معماری سوداگر فاصله می گیرند تا بدین وسیله برای تحقیقی دلیرانه به معماری
به مثابه هنر وصل گردند آن هم نه از نوعی که امروزه در شبکه دام های ” خود
” مرسوم است. ویژگی سفرهای خلاق در گهری برابری معادله ” معماری نو = خانه
نو ” را به اثبات رسانیده است.
برسی معماری فرانک گهری
گروئن که در دفتر معماری آبرومند و معتبر خود عملیات اجرایی صدها طرح را
برنامه ریزی نموده است به معمار جوان پیشنهاد می کند که پس از دوران سربازی
معماران دهه پنجاه را در زمینه شهرسازی مورد مطالعه و بررسی عمیق قرار
دهد.
گهری ۲۷ ساله پدر دو دختر در دانشکده طراحی هاروارد است در نوستون کاری نمی
یابد. در سال ۱۹۵۸ به دفتر گروئن باز می گردد. کار دو سال ادامه می یابد
اما برای گذر از حالت سکون وشرایطی که دورنمای پیشرفتی اندک را نشان می دهد
به همراه تمامی اعضا خانواده به پاریس نقل مکان می نماید.
برای یک سال نزد معمار آندره موند کار می کند و مدتی را نیز در سفر می
گذراند. با آخرین دو اثر لوکوربوزیه آشنا می شود. لاتورت و مخصوصا رون شام
که همراه با کلیساهای رومنی فرانسوی و آلمانی به مجموعه درسهای فراگرفته اش
وارد می شوند. بازگشت او به لوس آنجلس تحولی بزرگ به شمار می آید. در سال
۱۹۶۲ یک دفتر معماری به نام خودش باز می کند. کارهایش تقریبا به زودی قابل
توجه و با کیفیت عالی می شوند. ساختمانها در شروع از مشخصه های کلیدی سبک
معماری رایت برخوردارند هر چند که در آنها نشانه هایی از آثار برادران گرین
و شیندلر نیز مشاهده می شوند. مغازه ها، تفکیک زمین ها، پروژه های مسکونی،
دفاتر و تاترهای سرباز که تقریبا مشتمل بر سی طرح اجرا شده می باشند.
کوششی که به نحوی شایان مورد استقبال گروه حرفه ای آمریکا واقع شد چنانکه
در سال ۱۹۷۴ در شمار اعضای AIA قرار گرفت. به موازات فعالیت در پروژه های
کارفرمایان دولتی و خصوصی فرصت هایی نیز برای تهیه طرح های فضاهای
نمایشگاهی و هنری به وجود آمد که به دو نمونه از طرحهای دفتر کار محل سکونت
اشاره می شود : دانزیگر Danziger به مثابه مینیمم احجام بسته در شهر و
دیوس Davis نمایان گر درکی دینامیکی از فرم ذوزنقه.
