چکیده:
درجوامع شهری با تضادهای گوناگونی مثل فقر ورفاه ، بیکاری و بی عدالتی در
جنبه‌های مختلف و کمبود مسکن و... روبرو هستیم و با توجه به نسبی بودن این
امور و متفاوت بودن آنها در جوامع مختلف، می توان ریشه این مشکلات را در
اقتصاد سیاسی آن جامعه و اندیشه حاکم بر آن بررسی کرد ، اندیشه حاکم در
تمام جهات می تواند بر جوامع تاثیر گذار باشد و توزیع ثروت و قدرت و حتی
علم واندیشه در جوامع متاثر از ایدئولوژی است که از پشت صحنه هدایتگر این
امور می باشد ، در کل ، ساختار جامعه وبه تبع از آن جامعه شهری ، نمایانگر
اندیشه حاکم بر آن جامعه است . اهمیت مسأله می طلبد که ایدئولوژی و افکاری
که در بر هه هایی از زمان بر قسمتهایی از دنیا حاکم بوده اند و تاثیراتی در
کل جهان داشته اند و هنوز هم پس مانده های آن افکار و اید ه ها پرتو
افشانی می کند مورد بررسی قرار گیرد . در این مقاله بر آنیم تا با بررسی
منابع موجود تفکر لیبرالها را مورد نقد وبررسی قرارداده و اینکه از کی پا
به عرصه وجود گذاشته اند چه افکار و نظریاتی داشته اند و تاثیر این افکار و
نظریات و نکات مثبت ومنفی شان بر ساختار شهر و برنامه ریزی شهری چه بوده
است . با اطلاع از افکار دیگران مسیر حرکت به سوی آینده با خطای کمتری
همراه خواهد بود . امید است برای تمام کسانی که در ارتباط با مقوله شهر کار
می کنند افقهای تازه ای جهت استفاده از افکار و ایدئولوژی های جدید بگشاید
. درهفته گذشته توفیق حاصل شد وسفری به اصفهان داشتم جاجای این شهر مملو
از اثار معماری وهنری وبه معنای واقعی کلمه(عشق خدایی) مشهود است. چشمان هر
تماشاگرا واله وشیدای هنرمندان کمال یافت به حریم کبریاییست . لویی کان
معمار معروف در سفری به اصفهان مسحور معماری مسجد شیخ لطف الله میشود،
درپاسخ به سئوالش ،که این شاهکار معماری جهان اثر کیست؟ کاشی نوشته را
برایش ترجمه ومیخوانند. ( عمل فقیر محتاج به رحمت خدا،محمدرضاابن استاد
حسین بنا اصفهانی ) بیان این جمله برحیرتش میافزاید ومیگوید خلق این اثر
هنری ازدایره قدرت معماران غرب خارج است .
سایر عناوین موجود
مقدمه :3
1- تأثیر انسان در محیط شهری4
2- علل ظهور لیبرالیسم5
سئوالات پژوهش 5
3 - سیر تحول لیبرالیسم از کلاسیک تا لیبرالیسم نو6
1-3 لیبرالیسم کلاسیک6
2-3 لیبرالیسم اجتماعی (سوسیال لیبرال)7
3-3 مرحله سوم، لیبرالیسم نو8
4- تاثیرات افکار لیبرالیستی در فضای شهری10
1-4 تاثیر لیبرالیسم بر معماری شهری10
2-4تاثیر لیبرالیسم کلاسیک بر شهر و برنامه ریزی شهری12
3-4 تاثیر لیبرالیسم کلاسیک بر شهر سازی13
4-4 تاثیر دوره لیبرالیسم اجتماعی (سوسیال لیبرال) بر شهر وبرنامه ریزی شهری14
5-4 تاثیر لیبرالیسم اجتماعی بر شهر سازی16
6-4 تاثیر لیبرالیسم نو بر شهر و شهر سازی16
لیبرالیسم در معماری :17
نتیجه گیری:
تمام تحولات تاریخ بشر بر اثر تحولات افکار و پیشرفت در فکر بشر رخ داده
است.در طول تاریخ ایدئولوژی و افکار متنوعی سر کار آورده اند و هر کدام در
دوره هایی از زمانها تحولاتی در قسمتهایی از دنیا ایجاد کرده اند . این
تحولات فکری در بعد از قرون وسطی که به رنسانس معروف شد شدت بیشتری
گرفت.اوج این تحولاتوپیشرفتهای فکریدرقرن 18همزمان با انقلاب صنعتیرخ داد
در این زمان بودکه افکار وایدئولوژیهای متنوعی به منصة ظهور رسیدند که هر
کدام به تبع از تحولات فکری زمان خود پاسخگوی قسمتی از نیازهای جامعه بوده
اندوباز به تبع تحولات فکری,ایدئولوژیهای جدید پا به جای ایدئولوژیهای سابق
گذاشتند. در دورة رنسانس در پاسخ به محدودیت های قرون وسطی ایدئولوژی
لیبرال با افکار آزادی بی قید و شرط و آزادی از همه چیز بر سر کار آمد وبا
شعارهای زیبا برای مردمی که تازه از سلطة کلیسایی رهایی پیدا کرده بودند در
بیشتر کشورهای غربی,جای خود را پیدا کرد وتأثیرات ژرفی در ساختار این
کشورها پدید آورد وهمةی نهادهای اقتصادی – اجتماعی این کشورها ونوع زندگی
مردم را متحول کرد که آثار آن تا به امروز پا بر جاست . در برنامه ریزی
برای کشورهای مختلف باید ایدئولوژی حاکم بر آن کشورها را شناخت چون این
ایدئولوژیها هستند که از پشت صحنه هدایتگر برنامه ها می باشند ومسیر حرکت و
توسعه کشور را مشخص می کنند و از همین طریق بر تمام جوانب زندگی مردم
تاثیر می گذارند .
همه اینها نشانگر این است که بدون شناخت کامل از ایدئولوژی حاکم بر سیاست
دولتمردان ، برنامه ریزیها موفقیت لازم را کسب نخواهند کرد چون در زمان ما
اقتصاد وسیاست جدا از هم نبوده واز همدیگر تاثیر می پذیرند، پس ما در امر
برنامه ریزی شهری نیاز به شناخت اقتصاد سیاسی حاکم بر شهر داریم .
لیبرالیسم بدون شک چندین دهه به صورت متوالی یا متناوب قسمت بزرگی از دنیا
را تحت سیطره خود قرار داده است و چون کشورهای دارای این ایدئولوژی ، قدرت
برتر دنیا بوده ودر دیگر کشورها دخالت می کردند به همین خاطر در قلمرو تحت
حاکمیت خود این نوع ایدئولوژی را گسترش دادند(اگر چه به صورت کامل مورد
پذیرش قرار نگرفت)به خاطر همین گستردگی افکار لیبرالها در سراسر جهان ،
تاثیراین ایدئولوژی بر شهر و فضای شهری بررسی شده است تا در تحلیل و تفسیر
فضاهای شهری کمک ما باشد .
منابع وماخذ:
1- آر بلاستر، آنتونی؛ ظهور وسقوط لیبرالیسم غرب ، برگردان عباس مخبر ، نشر مرکز ، تهران1367.
2- آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی ؛ انسان ، جامعه، و محیط زیست ترجمه صلاح الدین محلاتی، ناشر دانشگاه شهید بهشتی ، تهران1372.
3- ادوارد، بونفو ؛ آشتی انسان و طبیعت ، ترجمه صلاح الدین محلاتی،ناشر مرکز نشر دانشگاهی ، تهران 1375.
4- بنه ولو، لئو ناردو؛ تاریخ معماری مدرن، ترجمه سیروس باور، انتشارات دانشگاه تهران1353.
5- بنه ولو، لئو ناردو؛ تاریخ معماری مدرن، ترجمه سیروس باور، انتشارات دانشگاه تهران چاپ سوم 1378.
6- تومه، ژرژ ؛ توسعه فرهنگی ومحیط زیست ، ترجمه محمود شارع پور ، انتشارات باز ، تهران 1380.
7- زیاری، کرامت اله؛ برنامه ریزی شهرهای جدید ، انتشارات سمت ، تهران 1378.
8- شاپرو، جان سالوین؛ لیبرالیسم معنا وتاریخ آن ، مترجم محمد سعید حنایی کاشانی، نشر مرکز، تهران1380.
9- شکویی ،حسین ؛ دیدگاههای نودر جغرافیای شهری ج اول، انتشارات سمت ، تهران 1373.
10- شکویی ، حسین؛ اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا ج اول ، انتشارات گیتا شناسی ، تهران 1375.
11- شکویی،حسین؛اندیشه های نودر فلسفه جغرافیا ج دوم فلسفه های محیطی ومکتبهای جغرافیایی،انتشارات گیتا شناسی،تهران 1382.
12-گری، جان ؛ لیبرالیسم، ترجمه محمد ساوجی ، مرکز چاپ وزارت امور خارجه، تهران 1381.
13- مانیا ،گولامپو نیانی ویتوریو ؛ معماری وشهر سازی در قرن بیستم ، ترجمه
لادن اعتضادی ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران 1381.
14- مجموعه مقالات؛ تکنولوژی و بحران محیط زیست ، ترجمه غلامحسین آذرنگ، چاپ چاپخانه سپهر ، تهران 1364
15- مکنزی، یان و دیگران؛ مقدمه ای بر ایدولوژیهای سیاسی ، ترجمه م. قائد، نشر مرکز ، تهران1375.
16- میلر،جی،تی ؛ زیستن در محیط زیست ، ترجمه مجید مخدوم، انتشارات دانشگاه تهران چاپ چهارم، تهران 1374.
17- نکو روح ، محمود ؛ بحران ایدئولوژی ، ناشر چاپخش ، تهران 1372.
18- ونیست، اندرو ؛ ایدئولوژیهای مدرن سیاسی ، ترجمه مرتضی ثاقب فر ، ناشر ققنوس ، تهران 1378.
19 - هاروی دیوید؛عدالت اجتماعی وشهر،مترجمین فرخ حسامیان،محمد رضا
حائری،بهروز منافی زاده،ناشر شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری ،تهران1376.
20- یار احمدی ، امیر ؛ بسوی شهر های انسانی گرا ، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران ، 1378.
منابع انگلیسی:
21-Bob jessop; Recent societal and urban change: principles of periodization and views on the current ‘ Lancaster university.
22-Christopher’klemek; Urbanism as reform : modernist planning and the
crisis of urban liberalism in Europe and North
America’1945-1975;university of Pennsylvania for the of Doctor of
philosophy 2004.
23-Enrico corubolo ; 1998’ urban management and social justice’university college London.
24-Nina laurie and simon marvin ; 2003 ‘ Globalisation’neo-liberalism
negotiated development in the andes : water projects and regional
identity in cochabamba’bolivia ‘department of Geography’ New castel
university.
25-http://web.inter.nl.net/users/Paul.Treanor/neoliberalism.html.‘Neoliberalism: origins, theory .
26- http://web.inter.nl.net/users/Paul.Treanor/lib.interacting.html. Published in Politics, 16(2), 1996, pp. 121-126
